Liderlik Türleri Nelerdir? Tanımları Nelerdir?

Liderlik Nedir?

İnsanları, ortak amaçlar için mücadele vermeyi arzulamak yönünde harekete geçirme sanatıdır.

• Pozisyon veya mevki ile ilgili değildir.
• Lider ile astları arasındaki ilişkilerle ilgilidir.
• İnsanları, ortak amaçlar için mücadele vermeyi arzulamak yönünde harekete geçirme sanatıdır.
• Pozisyon veya mevki ile ilgili değildir.
• Lider ile astları arasındaki ilişkilerle ilgilidir.
• Ekip üyelerinin, yapılması gereken işleri o işleri kendileri yapmayı istediği için, gerekli olduğu şekilde yapmalarını sağlama sanatıdır.
• İnsanlara uyguladığınız bir şey değildir.
• İnsanla birlikte uyguladığınız bir şeydir
• Olağan yeteneğe sahip insanların olağanüstü iş yapmasını sağlama kapasitesidir.
• Etrafınızdaki kişilerden gönüllü olarak daha çok iş ve daha iyi performans alabilme sanatıdır.
• İşlerin başkaları aracılığı ile ya da başkaları ile birlikte yapılabilmesinin sağlanmasıdır.

İnsanlar size, sizin onlara öğrettiğiniz gibi davranır.

Liderlik ve Yöneticilik eğitim içeriğimi dinlemek için tıklayabilirsiniz!

Örnek Liderler

Dünya, bilerek veya bilmeyerek, bazı büyük şahsiyetlerin etkisi altına girmiştir. İster Mahatma Gandhi ister Nelson Mandela olsun, böylesine muhteşem zekaların bolluğu bizleri bilgelik yağmuruna tuttu ve bugüne kadar saygı duyulan bazı olağanüstü hedeflere ulaştırdı. Hindistan’ın ve dünyanın ünlü kişiliklerinde çeşitli liderlik tarzları gözlemlenebilir. Büyüklüklerinin özü çeşitli alanlarda görülebilir. Dünyanın bazı büyük liderlerinin sadece adını paylaşırsam bile biraz aydınlanır ve onların dünyaya verdikleri mesajları belki yeniden hatırlarız.

• Mustafa Kemal Atatürk (1881-1938)
• Mahatma Gandhi (1869-1948)
• Nelson Mandela (1918-2013)
• Winston Churchill (1874-1965)
• Martin Luther King Jr (1929-1968)
• Abraham Lincoln (1809-1865)
• Mother Teresa (1910-1997)
• Napoleon Bonaparte (1769-1821)
• George Washington (1732- 1799)
• Dalai Lama (1935-present)
• Julias Caesar (100B.C.-44B.C.)
• Franklin D Roosevelt (1882 – 1945)
• Steve Jobs (1955-2011)
• Bill Gates (1955 – Present)

Liderlik Kaça Ayrılır?

Günümüz değişen koşulları içinde birçok liderlik tipi tanımlansa da benim görüşüm büyük resmi görebilen bir bilge lider kendini içinde bulunduğu koşula göre kalibre eder ve süreci ileriye taşır.

Literatürde, yedi ana liderlik stili ve her birinin liderin araç setinde ayrı bir yeri olduğunu görüyorum. Ama dediğim gibi bilge bir liderlerseniz bir tarzdan diğerine nasıl ve ne zaman esneklik göstereceğinizi de bilirsiniz.

Bir süreklilik içinde, liderlik tarzları bir uçta otokratikten diğer uçta laissez-faire’e kadar uzanıyor ve arada da çeşitli tarzlar bulunuyor.

Bu listenin farklı stiller arasında ayrım yapmanıza ve bunları ne zaman-nerede uygulayacağınızı bilmenize yardımcı olcağını umuyorum.  Konu ne olursa oldun, elinizde her zaman büyük resmi görebileceğiniz bir haritanız olsun ki, yolunuzu kolay bulun! Sizin stiliniz hangisi? Ya da hangisini uygulamanız gerekiyor?

• Karizmatik lider
• Dönüşümcü (Transformasyonel) Lider
• Otoriter (otokratik) Lider
• Hümanist (İlişki Odaklı) Lider
• Tam Serbesti Tanıyan/Liberal (Laissez-Faire) Lider
• Kurum İçi Ağ Oluşturucu Lider
• Doğal Lider
• Bürokratik Lider
• Dönüşümcü Lider
• Vizyoner Lider
• Süper Lider
• Dağıtımcı Lider
• Kültürel Lider
• Hizmetkar Lider
• Etkileşimci Lider
• Etik Lider

Karizmatik lider

Karizmatik liderlik, iletişim becerilerini, ikna kabiliyetini ve çekiciliğini başkalarını etkilemek için kullanan bir lider olarak tanımlanır. İnsanlarla derin bir düzeyde bağlantı kurma yetenekleri göz önüne alındığında, karizmatik liderler, krizle karşı karşıya olan veya ilerlemek için mücadele eden kuruluşlarda özellikle değerlidir.

Dönüşümcü (Transformasyonel) Lider

Dönüşümcü liderlik, bir liderin ihtiyaç duyulan dönüşümü başarmak için kendi çıkarlarının ötesinde ekipler veya takipçileriyle birlikte çalıştığı, etki, ilham yoluyla değişime rehberlik edecek bir vizyon yarattığı ve değişimi üyeleriyle birlikte yürüttüğü bir liderliktir.

Otoriter (otokratik) Lider

Otoriter liderlik olarak da bilinen otokratik liderlik, en basit şekilde, iş yükünün ve sorumluluğun dağılımı üzerindeki kontrolün tamamı olmasa da çoğunu elinde bulunduran, açıkça tanımlanmış haliyle bir “patron”un tepede olduğu bir yapı olarak tanımlanabilir.

Otokratik lider, karar verirken ekibin diğer üyelerinden bilgi almaz. Operasyonlar, yöntemler, süreçler ve yetkilendirmenin tümünde çoğunlukla kendi karar verir. Otokratik liderlik özünde demokratik liderliğin tam tersidir.

Hümanist (İlişki Odaklı) Lider

Hümanist liderlik, başkalarına güvenmek, etik olmak, merhamet sahibi olmak ve kolektif bir bütün olarak yönetime katılmakla ilgilidir. Hümanist liderlik sistemi, net ve uyumlu bir vizyona, misyona, değerlere ve beklenen davranışlara sahiptir.

Tam Serbesti Tanıyan/Liberal (Laissez-Faire) Lider

Laissez-faire terimi tercüme edildiğinde “varsın olsun” anlamı karşımıza çıkıyor.. Laissez-faire liderler çalışanlarına güven ve itimat eder; mikro çerçeveden yönetmezler. Çok fazla talimat veya rehberlik ederek her konuya fazla dahil olmazlar. Bunun yerine ekiplerini serbest bırakıp, çalışanlarının hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak için kendi yaratıcılıklarını, kaynaklarını ve deneyimlerini kullanmalarına izin verirler. Bu tür bir liderlik çok pratiktir; yöneticiler çalışanlarına güvenirler ve yeteneklerine güvenirler. Gerektiğinde rehberlik eder ve sorumluluk alırlar, ancak bu liderlik tarzı, astların ve ekip üyelerinin gerçek liderliği olduğu anlamına gelir.

Kurum İçi Ağ Oluşturucu Lider

Burada ağ derken Linkedin, e-mail vb. bir şeyin kastedilmediğini önden belirteyim.

Kurum içi ağ oluşturan lider, şirket içinde iş arkadaşlarıyla ağ oluşturya, kuruluş içindeki profesyonellerle bağlantıları büyütmeye ve güçlendirmeye destek olur. Bu liderler oluşturdukları kurum içi ağlarla

• büyük fikirlerin geliştirilmesini
• şirket içindeki diğer işlevler hakkında bilgi toplanmasını
• endüstri bilgisi toplanmasını
• işlevsel roller ve açık roller hakkında daha fazla bilgi edinilmesini
• mentorluk ve kariyer gelişimini
• departmanlar arası işbirliğini teşvik ederler.

Doğal Lider

Doğal bir lider ilham verir ve çoğu zaman başkalarına ilham vermeleri için ilham verir. Doğal lider, hem tutku hem de sevgi yayan bir liderdir. Organizasyonun kafasından ziyade kalbidir. Doğal bir lider, yönlendirmekten çok teşvik eder. Doğal bir lider, kontrollerden ziyade etkinleştirir.

Bürokratik Lider

Bürokratik lider, sistemleri ve hesap verebilirliği yürürlüğe koymak için katı bir yapıyı destekler. Bürokratik bir lider tarafından yönetilen organizasyonlarda, şirketler bir makine gibi çalışır. Tüm çalışanların rolleri ve raporlama hiyerarşisi tanımlıdır ve herkes tarafından bilinir.

Vizyoner Lider

Vizyoner liderler, ekipleri veya takipçilerini vizyonları doğrultusunda çalışmaları için harekete geçirir ve onlara rehberlik edecek bir yapı ve organizasyon oluştururlar. Şirketin bir vizyona sahip olması, yöneticilerin zihinlerinde bir yol çizdikleri ve planları olduklarını gösterir. Harekete geçmek için bu yolu çalışanlarına iletmeleri ancak vizyoner liderlik ile mümkündür.

Süper Lider

Süper liderlik, Charles Manz ve Henry Sims tarafından tasarlanan ve bireysel kendi kendine liderliğe dayanan bir liderlik tarzıdır. Esasında durumsal liderliğe büyük ölçüde benzer. Süper liderler, kişilerin liderlik yeteneklerinin kendi kendine büyümesine ve gelişmesine odaklanır. Bu liderlik, yapıcı eleştiri ve geri bildirim ile birlikte övgü sağlayarak yapılır. Süper liderliğin dört ana hedefi şunlardır:

• Olumlu tutumları teşvik eden ortamlar geliştirmek
• Çalışanların kişisel hedefler belirlemesini sağlamak
• Astlar arasında gözlemi ve yorumu teşvik etmek
• Bir grubun üyelerini birbirlerini desteklemeye ve motive etmeye teşvik etmek.

İsteyenler okuyabilirler: Geri Bildirim Nedir? Nasıl Verilir?

Dağıtımcı Lider

Dağıtımcı liderlik, rollerin paylaşıldığı ve grup iş birliğinin ve karar almanın teşvik edildiği ve değer verildiği bir liderlik biçimidir. Yalnızca bireysel hareket etmekten ziyade “parçaların, toplamından daha fazla olduğu” ilkesi ile kolektif bir eylemdir.

Dağıtılmış liderlik, yukarıdan aşağıya, aşağıdan yukarıya ve yatay olarak, karar verme yeteneklerini soruna en yakın olanlara getiren hibrit bir liderlik modelidir. Dağıtılmış liderlik, bireysel düzeyde kendi kendine liderlik, ekip düzeyinde paylaşılan liderlik, çok takımlı sistem düzeyinde işlevsel liderlik ve yönetici düzeylerinde araçsal, küresel ve stratejik liderlikten oluşur.

Bireysel liderin eylemleri yerine ya da sistem perspektifiyle uyumlu bir yaklaşım yerine, insanların etkileşimleri ve durumlarıyla şekillenir.

Hizmetkar Lider

Hizmetkâr liderlik, adından da anlaşılacağı gibi amacın hizmet etmek olduğu bir liderlik felsefesidir.

Bu liderlik, liderin ana odak noktasının şirketlerinin veya organizasyonlarının gelişmesi olduğu geleneksel liderlikten farklıdır. Hizmetkâr lider gücü paylaşır, çalışanların ihtiyaçlarını ilk sıraya koyar ve insanların gelişmelerine ve mümkün olduğunca yüksek performans göstermelerine yardımcı olur. Lidere hizmet etmek için çalışan insanlar yerine, lider halka hizmet etmek için vardır.

Etkileşimci Lider

‘Etkileşimli Liderlik’, liderlerin astlarıyla etkileşimlerini herkes için olumlu hale getirmek için çalıştıkları bir liderlik tarzıdır. Etkileşimli liderler katılımı teşvik eder, güç ve bilgiyi paylaşır, diğer insanların öz değerini arttırır ve iş konusunda heyecan uyandırır. Çalışan veya takipçileriyle kişisel ilişkiler geliştirir.

Etik Lider

Etik liderlik, etik inançlara ve değerlere ve başkalarının haysiyet ve haklarına saygılı olan liderlik tarzıdır. Güven, dürüstlük, anlayış, karizma, adalet gibi kavramlar üzerine kuruludur.

Etiğin anlamının ise bir bireyin veya bir toplumun uygun bulduğu değer, ahlak türleri, bireylerin erdemliliği ve güdüleriyle ilgili olduğunu hatırlatmakta fayda görüyorum.

En İyi Liderlik Türleri Hangileridir?

Tüm liderlik tarzları, duruma, organizasyon veya sektör tipine ve ilgili liderliğin ve çalışanların kişiliklerine bağlı olarak bir amaca hizmet eder. En iyi yaklaşım, tüm liderlik tarzlarına aşina olmak ve her bir tarzın uygulamalarını ve amacını anlamaktır. Muhtemelen doğal olarak sergilediğiniz veya yöneldiğiniz varsayılan bir liderlik tarzınız olacaktır. Ancak, başkalarına nasıl liderlik edeceğiniz konusunda esnek olmanız önemlidir. Burada da empati ve iletişim yetkinliği devreye girer. Aynı zamanda büyük resmi görebilmek ve esnek olabilmek. NLP’deki esneklik yasası bunu çok güzel açıklar. Esnek olan uyum sağlar. Uyum sağlayan yönetir.

O sebeple, her bir liderlik stilini ne zaman kullanacağınızı anlamak için, ihtiyaçları teşhis etme, etkili iletişim kurma ve karar verme ve başkalarıyla etkileşim kurma konusunda esnek olma yeteneğinizi geliştirmeniz çok önemlidir.

İsteyenler gerek iş yaşamımızı gerekse de yaşamımızda bize büyük kapılar açan NLP Nedir? Nasıl Uygulanır? sayfasına da göz gezdirebilirler.

Liderlik Türleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kaç tip liderlik vardır?

Herkes, güçlü liderliğin işteki başarısının merkezinde olduğunu bilir. Ekipleri motive etmek ve yeteneklerden yararlanmak için liderler, çalışanlarla etkili bir şekilde iletişim kurmalı, onlara yetki vermeli ve onlara rehberlik etmeli ve onlara şirketin iş amacını ve misyonunu sürdürme konusunda ilham vermelidir.

Bu durum, içgüdüsel bir şekilde farklı liderlik tarzları arasında geçiş yapma esnekliği gerektirir. Hangi liderlik tarzının sizin için doğal olarak en iyi sonucu verdiğini bilmek, iyi bir lider olmanın bir parçasıdır. Ancak tek bir stile katı bir şekilde bağlı kalmak, şirket ve çalışanların büyümesini engelleyebilir. Liderlik etkinliğini artırmak için, ortaya çıkan yeni durumlara uyum sağlayarak, çeşitli liderlik tekniklerini bütünleştiren, şekillendirilebilir bir stil geliştirmeniz çok önemlidir.

Yönetimde, her biri liderin araç setinde yeri olan yedi ortak liderlik stili vardır. Yukarda da açıkladığım gibi daha farklı liderlik stilleri olsa da diğerlerinin bu temel yedi adetten türeyebileceğini düşünüyorum. Çünkü bir konuyu ne kadar detaylandırırsanız, insan yolunu kaybeder. Önce büyük resmi göstermek ve amacı belirlemek olmalı.

1. Dönüşümcü (Transformasyonel) Lider
2. Otoriter (otokratik) Lider
3. Tam Serbesti Tanıyan/Liberal (Laissez-Faire) Lider
4. Doğal Lider
5. Vizyoner Lider
6. Dağıtımcı Lider
7. Hizmetkar Lider

Kimler iyi bir lider olabilir?

Aşağıda tanımlı 10 temel yetkinliğe ve kişilik özelliğine sahip olanlat iyi birer lider olabilirler.

• Büyük resmi görebilme becerisi ile entegrasyon kabiliyeti
• Delegasyon yeteneği
• İletişim becerisi
• Öz farkındalık
• Nezaket ve takdir etme yeteneği
• Öğrenme becerisi
• Etkileyicilik, karizmatik olma 
• Empati yeteneği
• Cesaret
• Özsaygı

Bu temel altyapıya sahip kişiler, liderlik becerilerini tecrübe ile rahatlıkla geliştirebilirler.

Yönetim & Dijital Dönüşüm Danışmanlığı ve Eğitimlerim hakkında bilgi ve randevu almak için tıklayın!